آیا خط تلفن شما شنود میشود؟

+ زمان مطالعه: 12 دقیقه

آیا تا به حال شده زمانی که با تلفن صحبت می‌کنید به این فکر کنید که در صورت شنیده شدن مکالماتتان توسط نفر سوم چه حسی خواهید داشت؟

شنود موبایل می تواند از آن چه فکر می کنید، ساده تر باشد، ولی از همه مهم تر این است که شنود موبایل یا تلفن ثابت دیگران بدون اجازه که معمولا هم به قصد جاسوسی و پنهانی خواهد بود، غیرقانونی است. امروزه استفاده از ابزارهای ارتباطی سیّار مورد استقبال بسیاری از مردم قرار گرفته در کنار استفاده از این وسایل تهدیداتی هم وجود دارد که باید از آنها دوری کرد یکی از تهدیداتی که وجود دارد شنود غیرمجاز از طریق تلفن موبایل است که به وسیله دو قطعه در این دستگاه می توان این کار را انجام داد. یکی سیم کارت که برای ردیابی و شنود می توان از آن استفاده کرد و دومی خود گوشی تلفن همراه است که به دو طریق نصب نرم افزار شنود و یا ارسال خودکار اطلاعات را انجام می دهد.

داشتن وسایل ارتباطی مطمئن و امن، بدون نظارت و مداخله دیگران و با احساس امنیت شخصی و اجتماعی از حقوق اولیه انسان است و به‌عنوان یکی از اصول پذیرفته شده جهان مترقی است. خدمت بازبینی مراسلات، مکاتبات و مکالمات تلفنی و مخابراتی به‌قدری روشن است که هیچ انسانی که دارای سلامت روحی و روانی و بصیرت فردی و اجتماعی است، آن را مجاز نمی‌داند.

بررسی شنود و جاسوسی مکالمات از نظر قانونی

جاسوسی در سامانه های مخابراتی، جرم شناخته شده است. اصل ۲۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز در همین راستا مقرر داشته «بازرسی و نرساندن نامه ها، ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی، افشای مخابرات تلگرافی، تلکس، سانسور، عدم مخابره و نرساندن آنها، استراق سمع و هرگونه تجسس ممنوع است. مگر به حکم قانون.» در مورد مکالمات تلفنی، ممنوعیت شامل استراق‌سمع و ضبط و فاش‌کردن آنهاست، همچنین تجسس درخصوص مکالمات از هر نوع که باشد ممنوع است. تنها استثنایی که در اصل ۲۵ قانون اساسی به آن اشاره شده است به حکم قانون و دستور مقام قضایی است.

در قانون آیین‌دادرسی کیفری از مواد ۹۶ الی ۱۱۱ به بحث تفتیش و بازرسی منازل و اماکن و کشف‌ آلات و ادوات جرم اشاره شده است و در ماده ۱۰۴ قانون مزبور مقرر شده است، «در مواردی که ملاحظه، تفتیش و بازرسی مراسلات پستی، مخابراتی صوتی و تصویری مربوط به متهم، برای کشف جرم لازم باشد، قاضی به مراجع ذی‌ربط اطلاع می‌دهد که اشیای فوق را توقیف نموده نزد او بفرستد. و بعد از وصول آن را در حضور متهم ارایه کرده و مراتب را در صورت‌مجلس قید نموده و پس از امضای متهم آن را در پرونده ضبط می‌نماید.» در تبصره این ماده اشاره شده است « کنترل تلفنی افراد جز در مواردی که به امنیت کشور مربوط است یا برای احقاق حقوق اشخاصی به نظر قاضی ضروری تشخیص داده شود، ممنوع است.»

همان‌طور که ملاحظه می‌فرمایید طبق این ماده قانونی، دستور کنترل تلفنی افراد منحصرا به دستور قاضی رسیدگی کننده باید باشد و حتی قاضی نیز به‌طور کامل آزاد نیست، بلکه دارای محدودیت‌های قانونی به شرح مذکور در تبصره این ماده است از مواردی که علی‌الاطلاق اجازه تفتیش داده شده است مکاتبات زندانیان است که در مواد ۱۹۸ الی ۳۱۲ آیین‌نامه اجرایی سازمانی زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور ملاحظه می‌شود. با این‌وجود حتی در مورد زندانیان استراق‌سمع و شنود مکالمات تلفنی با ممنوعیت قانونی به شرح قانون اساسی و ماده ۱۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری روبه‌رو است.

به هر حال در ماده ۵۸۲ قانون مجازات اسلامی، برای استراق‌سمع چنین مجازاتی تعیین شده است. «هریک از مستخدمان و ماموران دولتی، مراسلات یا مخابرات یا مکالمات تلفنی اشخاصی را در غیرمواردی که قانون اجازه داده، حسب مورد مفتوح یا توقیف یا معدوم یا بازرسی یا ضبط یا استراق‌سمع نماید یا بدون اجازه صاحبان آنها مطالب آنها را انشا نماید به حبس از یک سال تا سه سال و یا جزای نقدی از شش تا ۱۸میلیون‌ریال محکوم خواهد شد.»

هرچند ماده ۵۸۲ فقط در مورد مستخدمان و ماموران دولتی است و در مورد غیرمستخدمان دولتی جریان ندارد، با این وجود در ماده ۷۳۰ قانون مجازات اسلامی الحاقی ۵/۳/۸۸ پیش‌بینی شده است «هرکس به‌طور غیرمجاز محتوای در حال انتقال ارتباطات غیرعمومی در رسانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا امواج الکترومغناطیسی یا نوری را شنود کند به حبس از ۶ماه تا دوسال یا جزای نقدی از ۱۰میلیون‌ریال تا ۴۰میلیون‌ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»

این ماده قانونی شامل هم‌ مستخدمان دولتی و هم غیردولتی می‌شود و هرگونه شنود مخابراتی، رایانه‌ای و… ممنوع و جرم تلقی شده است. همچنین در مواد ۷۲۹ و ۷۳۱ الی ۷۳۳ قانون مزبور هرگونه دسترسی غیرمجاز به داده‌ها یا سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی که به‌وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است و همچنین جاسوسی رایانه‌ای و دسترسی نسبت به داده‌های سری در حال انتقال یا ذخیره شده در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده جرم شناخته شده است.

بنابراین با تصویب مقررات اخیر در تاریخ ۵/۳/۸۸ شنود تلفنی و مخابراتی توسط هر شخصی اعم از دولتی و غیردولتی صورت گیرد، جرم است و قضاوت نیز در این موارد باید با رعایت مواد ۷۶۴ الی ۷۷۵، قانون مجازات اسلامی نسبت به تفتیش و توقیف داده‌ها و سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی اقدام کنند و توجه داشته باشیم که برای قضات نیز امکان تفتیش و توقیف آنها در صورتی است که ظن قوی بر کشف جرم یا شناسایی متهم یا ادله جرم وجود داشته باشد در غیراین‌صورت قضات نیز حق تفتیش و توقیف و استراق‌سمع ندارند.

شنود تلفن ثابت از طریق دسترسی به خط تلفن

با توجه به اینکه راه ارتباطی بین تلفن ثابت تا مرکز مخابرات به وسیله کابل است و معمولا هم تلفن های ثابت به صورت کابلی هستند و نه بصورت بیسیم، بنابراین یکی از روش شنود تلفن ثابت استفاده از یک گوشی تلفن دوم و متصل کردن آن به خط است. احتمالا این روش را بسیار دیده اید. یکی از رایج ترین و قدیمی ترین روش ها برای شنود تلفن ثابت همین است که بین خط تلفن ثابت و گوشی تلفنی که قصد شنود مکالمات را دارید، یک گوشی دیگر قرار دهید.

معایب شنود تلفن ثابت از طریق دسترسی به خط تلفن

۱- در این حالت احتمال متوجه شدن فرد از این که شنود می شود وجود دارد.
۲- می بایست به خط تلفن هدف دسترسی مستقیم داشته باشید.
۳- برای شنود می بایست در نزدیکی خط تلفن هدف قرار داشته باشید.

علائم شنود تلفن ثابت از طریق دسترسی به خط تلفن

۱- ارتباط صوتی شما با نویز و صدای های غیر معمول همراه خواهد بود.
۲- در بخش اتصال خط تلفن شما در ورودی محل سکونت تغییراتی ممکن است بوجود امده باشد مثلا سیم کشی تازه ای انجام شده باشد.

البته ممکن است در مورد اول فردی که در حال شنود است با قرار دادن تلفن خود در حالت بدون میکروفون نویز صدا را بگیرد که این باعث می شود تا شما در این باره شک نکنید. بنابراین برای جلوگیری از شنود شدن به این روش می توانید به سادگی خط تلفن خود و مسیر آن را چک کنید در صورتی که کسی روی خط تلفن ثابت شما شنود داشته باشد می بایست به اتصال خط تلفن شما در بین مسیر دسترسی داشته باشد که این موضوع کاملا توسط شما قابل تشخیص است.

شنود تلفن ثابت از طریق میکروفون مخفی

یکی دیگر از روش های شنود تلفن ثابت از طریق نصب یک میکروفون مخفی در بخش های مختلف یک تلفن است، معمولا رایج ترین مکانی که ممکن است یک میکروفون مخفی برای شنود روی گوشی تلفن ثابت شما نصب شود، خود گوشی است که آن را مقابل گوش خود قرار می دهید، چرا که در این صورت شانس دریافت صدای طرف مقابل و همچنین صدای شما به عنوان طرف دیگر گفتگو بیشتر است. این روش ها به عنوان یکی از قدیمی ترین روش ها به حساب می آید.

معایب شنود تلفن ثابت از طریق میکروفون مخفی

۱- نیاز به دسترسی مستقیم به گوشی تلفن است.
۲- برای شنود می بایست در نزدیکی خط تلفن هدف قرار داشته باشید.
۳- ممکن است گوشی تلفن امکان جاسازی قطعه ای را نداشته باشد.

علائم شنود تلفن ثابت از طریق میکروفون مخفی

۱- ممکن است در شکل گوشی تلفن شما تغییر ایجاد شده باشد.
۲- به دلیل امواج ارسالی از سمت میکروفون مخفی موجود در گوشی تلفن روی گفتگوی دو طرفه شما تاثیر گذاشته می شود که معمولا به شکل نویز است.

شنود موبایل چگونه انجام می شود؟

هر تلفن همراهی دارای یک میکروفون بسیار حساس است که همواره قابلیت فعال شدن را داراست. فعال کردن این میکروفون نیازی به برقراری تماس با گوشی مزبور و فعال شدن سیم کارت گوشی و یا حتی روشن بودن تلفن همراه ندارد.امروزه یکی از تجارت های پرسود برای شرکت های سازنده تلفن های همراه ، فروش دستگاه های فعال کننده میکروفون های تلفن های همراه و امکانات شنود این میکروفون های فعال شده می‌باشد. این دستگاه ها قابلیت هایی به خریداران آنها می‌دهد که با استفاده از آن می‌توانند به راحتی ، تلفن همراه شخص مورد نظر خود را به میکروفون مخفی خود تبدیل نموده و همه مکالمات وی در محل کار ، منزل و یا حتی در جمع دوستان را  به راحتی شنود نمایند.البته این دستگاه های شنود تنها توسط شرکت های سازنده تلفن های همراه ، تولید نمی‌شود و سایر شرکت های تولید کننده نرم افزار های موبایل نیز می‌توانند در صورت داشتن کد های نفوذ به دستگاه های تلفن های همراه شرکتی خاص نرم افزار مناسب شنود این نوع تلفن های همراه را تولید نمایند. فعال کردن این نوع سیستم ، عموماً نیاز به نصب نرم افزار مربوطه بر روی تلفن همراه افراد قربانی دارد که این عمل ممکن است از طریق ارسال پیامک ، بلوتوث و … انجام گیرد. در صورتی که فرد مهاجم بخواهد از شیوه ارسال پیامک برای نصب این نرم افزار مخفی استفاده نماید، پیامکی عمومی‌ مانند تبریک سال نو به طیف وسیعی از مشترکان یک شهر ارسال می‌ کند و مشترکان تلفن های همراه نیز پس از خواندن این پیامک، فرد مهاجم را در جایگذاری این جاسوس کوچک یاری می‌رسانند. با استفاده از این تکنولوژی، هر تلفن همراه می‎تواند یک جاسوس بالقوه باشد که حتی در صورت خاموش بودن دستگاه تلفن همراه نیز می‌تواند بسته به حساسیت میکروفون خود، امواج صوتی را از شعاعی از محیط ، جذب و ارسال نماید.

لازم به ذکر است  که این سیستم جاسوسی ، تنها محدود به شنود مکالمات محیطی نمی‌ شود بلکه این دستگاه ها قادر به دسترسی به تمامی‌ بخشهای تلفن همراه از قبیل یادداشت های شخصی ، پیام‌های کوتاه ، لیست تماس ها و … می‌ باشند.

چگونه می توان فهمید موبایل ما شنود می شود؟

حالا چگونه بفهمیم که روی موبایل ما شنود هست یا خیر لازم است؟ همانطور که در ابتدا گفته شد ما دو نوع شنود داریم؛ مورد اول شنود وابسته به مکالمه یا depend of call (یعنی به محض شروع مکالمه شما به طور اتوماتیک ارتباط شما ضبط شده و بعدا مورد استفاده قرار می گیرد) و مورد دوم مورد call less این شنود بدین صورت است که گوشی شما همیشه و همه جا به صورت یک میکروفون برای شنود کنندگان کار می کند حتی زمانی که گوشی شما خاموش است.

اما چگونه می توان پی برد که از گوشی ما در حال شنود هستند یا نه؟ در مورد شنود اول به این سادگی ها نمیتوان متوجه شد اما در مورد شنود نوع دوم یک سری راهکارهای ساده وجود دارند که می توان از طریق آنها متوجه این مطلب شد:

۱- موبایل شما بدون اینکه شما با آن زیاد صحبت یا کار کنید دائما باطری خالی می کند.
۲- در حال تماس با کسی نیستید اما موبایلتان بر روی دستگاه های الکترونیکی به صورت ممتد نویز و پارازیت می اندازد.
۳- بطور ناگهانی آنتن گوشی ناپدید می شود و مرتبا شبکه را جستجو می کند و زمانی که بطور دستی شبکه را جستجو می کنید و اپراتور را انتخاب می کنید پیغام forbiden network را دریافت می کنید.
۴- ناخودآگاه گوشی شما به حالت رومینگ می رود.
۵- زمانیکه به مدت طولانی به موبایل نزدیک هستید سر درد می گیرید.
۶- تلفن‌ همراه‌تان همیشه گرم است، حتی وقتی که کاری انجام نمی‌دهد.
۷- صفحه نمایش تلفن شما روشن می‌ماند حتی زمانی که صفحه نمایش را خاموش می‌کنید و یا روشن است حتی زمانی که شما کاری با آن انجام نمی‌دهید.
۸- تلفن‌تان برنامه ها را کندتر از حالت نرمال اجرا می‌کند.
۹- برنامه ‌های نا آشنایی در پشت زمینه در حال اجرا هستند.
این موارد به خودی خود نشان نمی‌دهند که روی تلفن شما برنامه های جاسوسی و یا ردیابی نصب شده است، اما مجموع چند تا از آنها ممکن است نشان دهنده این باشد که تلفن‌تان چیزی را مخفی می کند. این موارد ممکن است با هم اتفاق نیافتد اما هرکدام از اینها می تواند هشدار باشد مخصوصا دو مورد اول که راه حل این شنود فقط در آوردن باطری است که باعث خارج شدن از شبکه مخابرات می شود و همینطور استفاده نکردن از گوشی.

توجه: باید بدانید که موبایل هنگامی که باتری آن خارج شده است واقعا خاموش است در حالت های دیگر مثل این هست که سیستم عامل shutdown شده ولی قسمت مخابراتی آن فعال است و می توان با ارسال دستوراتی آنرا کنترل نمود.

مردم فکر می‌کنند فضای ارتباطی در ایران بسیار تحت کنترل است، همه مکالمات شنود می‌شود، همه ایمیل‌ها کنترل می‌شود و … ولی در ایران این طور نیست.
من در سطح مقامات دیده‌ام که وقتی می‌خواهند جلسه‌ای خصوصی برگزار کنند موبایل‌هایشان را خاموش می‌کنند و باتری آن را هم در می‌آورند. یعنی توهم شنود وجود دارد نه خود شنود؟
بدون شک شنود در موبایل وجود دارد. حتی دستگاه خاموش موبایل هم قابل شنود است. شنودهای بین‌المللی هم خیلی جدی می باشد و مخصوصا سیستم‌عامل اندروید هم این وضعیت را بدتر کرده است. وقتی از گوشی استفاده می‌کنید از طریق برج‌های سلولی هم می‌توانند محل شما را پیدا کنند. مثلا سایت ویکی پدیا یک سایت اینترنتی است اما در جنگ ۳۳ روزه بیشترین آدرس منزل رزمندگان را این سایت داد به اسرائیل. گوگل و… هم همین طور. این‌ها درست است که ظاهرشان خدماتی است اما در واقعیت در حال جمع‌آوری اطلاعات هستند.

در خارج از ایران تمامی مکالمات تلفنی ضبط می‌شود. در همین اروپا حدود یک سال و نیم پیش بود یک ایرانی کشته شده بود و از طریق همین مکالمه ظرف هشت ساعت توانستند قاتلش را پیدا کنند. متاسفانه با رشد تکنولوژی روز به روز آزادی بشر بیشتر از پیش گرفته می‌شود. آزادی که خدادادی که حق هر موجودی است. لندن روزگاری با ۴ هزار دوربین کنترل می شد الان با ۶۴ هزار دوربین کنترل می‌شود. البته در بعضی جاها نیاز است برای امنیت مردم این اتفاق بیفتد. لندن تنها یک مثال بود در چین و آلمان و … هم این وضعیت وجود دارد.
اما در ایران آن طور که مردم فکر می‌کنند نیست و برابر ماده ۲۵ قانون اساسی اگر قاضی در مسیر بررسی پرونده به این نتیجه رسید خطی باید کنترل شود، این کار را می‌کند. هرچند در بحران های سیاسی و بروز نا امنی این روند طبیعی به نظر میرسد. در مورد اشخاص سیاسی و ارگانها و مراکز امنیتی و اطلاعاتی این بحث متفاوت است.

البته باید اشاره کرد نرم‌افزارهایی که توسط برخی اپراتور‌ها پس از قراردادن سیمکارت در درون گوشی نصب می‌شوند نیز تردیدهایی را مبنی بر ورود اپراتورهای تلفن همراه به بحث شنودهای قانونی و غیرقانونی بوجود می‌آورد. با وجود نرم افزارهای غیر مجازی که دو اپراتور تلفن همراه بدون اطلاع صاحب گوشی به واسطه سیم کارت‌ها، تحت عنوان «سیم تولکیت» روی گوشی‌های مردم نصب می‌کنند و اغلب و به طریق عمومی نیز قابل حذف کردن نیستند، جای تردید دارد.

روش های شنود غیرمجاز از طریق تلفن همراه

۱- یکی از روش‌ها شنود بعد از خاموش نمودن گوشی تلفن همراه است. اکثر مردم فکر می کنند با استفاده از این روش می توانند جلوی شنود غیرمجاز را بگیرند ولی نمی‌دانند که یکی از بهترین روش های شنود غیرمجاز همین روشی است که کاربر تلفن همراه خود را خاموش می‌نماید. به این طریق که با خاموش نمودن گوشی و خاموش شدن صفحه نمایش تلفن به صورت خودکار (البته با تنظیماتی که قبلاً توسط فرد جاسوس اطلاعاتی روی گوشی شما صورت گرفته است) شروع به شماره گیری شماره های عناصر شنود که قبلاً در حفره های نرم افزاری ثبت شده‌اند را می‌نماید و به این ترتیب به فرستنده‌ای مخفی برای شنود تبدیل می‌شود.
توجه نمایید که حتی درآوردن باتری هم موجب از بین رفتن احتمال شنود نمی‌شود چون ممکن است یک باتری دیگر و کوچکتری در مدارات گوشی تعبیه شده باشد و عمل رساندن برق و انرژی به گوشی جهت شنود را فراهم نماید.
۲- تنظیم و برنامه ریزی یک شماره خاص در تلفن همراه یکی دیگر از روش های شنود غیرمجاز است. این روش به این صورت است که فرد شنود کننده با شخص مورد نظر تماس می گیرد و بدون اینکه گوشی تلفن همراه آن شخص زنگ بخورد میکروفون دهنی گوشی به طور خودکار روشن می شود و شنود صورت می گیرد. بدون اینکه شخص طعمه متوجه شود.

راههای پیشگیری از شنود توسط تلفن همراه

۱- از خرید گوشی‌های دست دوم و کارکرده اجتناب نمایید.
۲- در خرید گوشی تلفن همراه دقت نمایید، بعد از خرید از لحاظ حفره‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری گوشی را بررسی نمایید.
۳- باتری‌، قاب، گوشی، هندزفری، کیف، لباس، وسایل شخصی و وسیله نقلیه خود را بررسی نمایید که در آنها دستگاه‌های شنود جاسازی نشده باشند.
۴- تماس‌های ورودی و خروجی در تلفن همراه خود و از طریق فهرست مکالماتی شرکت مخابراتی ارائه دهنده خدمات تلفن همراه خود را دائماً چک نمایید.
۵- حتی الامکان شماره هایی که پیامک های گروهی ارسال می‌نماید را بلاک نمایید.
۶- پیامک هایی که از افراد ناشناس می‌رسد و دارای حجمی‌ بیش از یک اس ام اس است را باز نکنید.
۷- ایمیل های ناشناس که دارای فایل ضمیمه هستند را باز نکرده و فایلهای پیوست شده را اجرا ننمایید.
۸- فایلهایی را که از شبکه های اجتماعی و یا نرم افزارها و سایتهای تبلیغاتی و از طریق پاپ آپ یا نوتیفیکیشن دریافت می کنید را نصب و اجرا نکنید.
۹- بلوتوث دستگاه موبایل خود را در مواقع غیر ضروری ، در حالت Off قرار دهید.
۱۰- اطلاعات شخصی و حساس مانند رمز عبور سامانه بانکی ، شماره حساب و … را در دستگاه تلفن همراه خود ذخیره ننمایید.
۱۱- در بازه‎های زمانی کوتاه ، دستگاه تلفن همراه خود را فرمت کرده و به تنظیمات کارخانه بازگردانی نمایید.
۱۲- از ورود تلفن همراه به مکان‌های حساس و مهم بخصوص جلسات جلوگیری نمایید.
۱۳- ایجاد اختلالات الکترونیکی در نوع آنتن دهی مناطق مهم و حساس جهت عدم برقراری ارتباط هم روش مناسبی است.
۱۴- نرم افزارهای تلفن همراه تان را از مارکتهای معتبر و رسمی دانلود و نصب نمایید (هر چند امنیت هیچوقت ۱۰۰درصد نیست)
۱۵- گوشی و لوازم شخصی خود را در اختیار افراد ناشناس و نامطمئن قرار ندهید.
۱۶- چنانچه گوشی شما برای مدتی ناپدید و یکباره پیدا شد، حتما موارد امنیتی و محتوای گوشی و مموری را کنترل نمایید.
۱۷- حتما در تلفن همراه تان آنتی ویروس و ضد بدافزار و نرم افزارهای امنیتی برای جلوگیری از جاسوس افزارها نصب کنید.
۱۸- کابلهای شارژ، فلش مموری و … را کنترل نمایید، بعضی از کابلها و شارژرهای گوشی امکان قرار دادن سیمکارت برای شنود مکالمات را دارند.

در صورتی که این سیستم جاسوسی توسط یکی از شرکت های سازنده تلفن همراه به فرد مهاجم فروخته شود، عملاً هیچ کاری نمی‌توان انجام داد جز اینکه به هنگام حضور در جلسات کاری و خصوصی که اطلاعات با ارزشی (مانند اطلاعات مالی) ردوبدل می‌شود باتری موبایل خود را خارج کرده و فضای کاری را عاری از دستگاه تلفن همراه شرکت مورد نظر نمایید.

به یاد داشته باشیم که دستگاه های تلفن های همراه نسل قدیم به دلیل قدرت پردازش و فضای حافظه اندک از امنیت به مراتب بالاتری نسبت به تلفن های نسل جدید برخوردار هستند.

بد نیست که بدانید نوکیا یکی از متهمان شنود گوشی‎های تلفن‎های همراه در دنیاست و ابزار شنود را به کشورهای زیادی می فروشد.

در پایان باید عرض کنم روشهای شنود اطلاعات و مکالمات زیادی وجود دارد که بعضی از آنها از حد تصوراتمان به دور است، با توجه به اینکه مبحث ما درباره شنود از طریق تلفن بود به ذکر سایر روشها و ابزارهای شنود نپرداختیم.

امیدوارم با مطالعه و رعایت این نکات از به خطر افتادن حریم خصوصی و به سرقت رفتن اطلاعات شخصی و مالی خود تا حد زیادی جلوگیری نمایید.